Rối loạn hưng trầm cảm, hay còn được biết đến với tên gọi rối loạn lưỡng cực, là một dạng bệnh tâm thần phức tạp. Bệnh này bao gồm sự biến đổi liên tục giữa các giai đoạn hưng cảm và trầm cảm, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày và chất lượng sống của người bệnh. Sự dao động này không chỉ tác động đến tâm trạng mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến hành vi, năng lượng và khả năng thực hiện các hoạt động thường ngày của họ. Việc nhận biết và hiểu rõ về rối loạn hưng trầm cảm là điều cần thiết để có thể giúp đỡ người bệnh kịp thời và hiệu quả. Hãy cùng Testtramcam.vn tìm hiểu chi tiết về rối loạn hưng trầm cảm ở bài viết dưới đây.
Triệu Chứng của Rối Loạn Hưng Trầm Cảm
Theo Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ, hưng cảm là giai đoạn mà người bệnh có mức độ năng lượng và hoạt động tăng cao bất thường. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Tăng mức độ hoạt động: Người bệnh trở nên quá mức năng động, luôn cảm thấy hưng phấn và tràn đầy năng lượng, đến mức có thể mất ngủ hoặc ngủ rất ít nhưng vẫn không cảm thấy mệt mỏi.
- Nói nhiều và nhanh: Người bệnh thường nói rất nhanh và liên tục, không quan tâm đến việc người khác có thể theo kịp hay không. Họ thường chuyển từ chủ đề này sang chủ đề khác mà không có mạch lạc.
- Tư duy dồn dập: Người bệnh có rất nhiều suy nghĩ và ý tưởng dồn dập trong đầu, khó tập trung vào một việc cụ thể. Họ thường bay bổng với nhiều ý tưởng mà không thể thực hiện một cách có hệ thống.
- Tự tin quá mức: Người bệnh thường tự tin đến mức tự cao, cho rằng mình có thể làm được mọi thứ. Điều này dẫn đến những hành vi bốc đồng, nguy cơ gây hại cho bản thân và người khác.
- Hành vi bốc đồng: Người bệnh có thể tham gia vào các hoạt động nguy hiểm, mua sắm không kiểm soát, đầu tư rủi ro cao hoặc các hành vi nguy hiểm khác mà không nghĩ đến hậu quả.

Ngược lại với hưng cảm, trầm cảm là giai đoạn mà người bệnh cảm thấy buồn bã, mất năng lượng và không còn hứng thú với các hoạt động thường ngày. Các triệu chứng của trầm cảm bao gồm:
- Mất hứng thú: Người bệnh không còn quan tâm đến các hoạt động mà trước đây họ từng yêu thích. Họ cảm thấy cuộc sống trở nên vô vị và không có gì đáng mong chờ.
- Mệt mỏi và mất năng lượng: Người bệnh cảm thấy kiệt sức, mệt mỏi và không có động lực để làm bất cứ việc gì. Họ có thể cảm thấy mệt mỏi ngay cả sau khi đã nghỉ ngơi đầy đủ.
- Rối loạn giấc ngủ: Người bệnh có thể gặp vấn đề về giấc ngủ, bao gồm mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều. Giấc ngủ của họ thường không sâu và không đem lại cảm giác hồi phục.
- Thay đổi cân nặng: Người bệnh có thể giảm cân hoặc tăng cân không kiểm soát do thay đổi thói quen ăn uống. Họ có thể ăn quá nhiều hoặc không muốn ăn gì cả.
- Tư duy tiêu cực: Người bệnh thường có những suy nghĩ tiêu cực, tự ti và cảm thấy vô giá trị. Họ có thể cảm thấy mình là gánh nặng cho gia đình và bạn bè.
Rối loạn hưng trầm cảm chưa có nguyên nhân xác định rõ ràng. Nhưng có nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra bệnh, bao gồm:
- Di truyền: Nhiều nghiên cứu cho thấy rối loạn hưng trầm cảm có tính di truyền. Người có tiền sử gia đình mắc bệnh này có nguy cơ cao hơn.
- Môi trường sống: Các yếu tố môi trường như căng thẳng, áp lực công việc, mất mát lớn trong cuộc sống hoặc các cú sốc tâm lý cũng có thể góp phần khởi phát bệnh.
- Mất cân bằng hóa học trong não: Các nghiên cứu cho thấy sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh trong não, chẳng hạn như serotonin, dopamine và norepinephrine, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra rối loạn hưng trầm cảm.
- Các vấn đề sức khỏe khác: Một số vấn đề sức khỏe tâm thần khác như rối loạn lo âu, rối loạn tâm thần phân liệt, hoặc các vấn đề về sức khỏe thể chất như chấn thương não, đột quỵ, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Phương Pháp Điều Trị Rối Loạn Hưng Trầm Cảm

Rối loạn hưng trầm cảm yêu cầu sự can thiệp chuyên sâu từ cả y tế và tâm lý. Việc điều trị không chỉ tập trung vào việc giảm bớt các triệu chứng mà còn nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của người bệnh.
- Sử Dụng Thuốc: Điều trị rối loạn hưng trầm cảm thường bao gồm việc sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng và duy trì sự ổn định tâm trạng. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:
- Thuốc ổn định tâm trạng: Như lithium và valproate, giúp kiểm soát các triệu chứng hưng cảm và ngăn ngừa các đợt bùng phát của bệnh.
- Thuốc chống trầm cảm: Được sử dụng trong giai đoạn trầm cảm để cải thiện tâm trạng và giảm các triệu chứng tiêu cực.
- Thuốc chống loạn thần: Được sử dụng để điều trị các triệu chứng loạn thần, chẳng hạn như ảo giác và ảo tưởng, có thể xuất hiện trong giai đoạn hưng cảm nặng.
- Liệu Pháp Tâm Lý: Liệu pháp tâm lý, bao gồm liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), có thể giúp người bệnh nhận diện và thay đổi các suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Liệu pháp tâm lý cũng giúp người bệnh phát triển các kỹ năng đối phó và chiến lược quản lý căng thẳng hiệu quả.
- Liệu Pháp Gia Đình và Nhóm: Sự hỗ trợ từ gia đình và nhóm hỗ trợ có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi của người bệnh. Gia đình có thể học cách hiểu và hỗ trợ người bệnh một cách hiệu quả, trong khi nhóm hỗ trợ cung cấp môi trường an toàn để người bệnh chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm từ những người có hoàn cảnh tương tự.
Rối loạn hưng trầm cảm là một bệnh lý tâm thần phức tạp, với những thay đổi cảm xúc mạnh mẽ từ hưng phấn đến trầm uất. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng lớn đến người bệnh mà còn làm xáo trộn cuộc sống của gia đình họ. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ kịp thời và đúng cách từ người thân và chuyên gia y tế, các triệu chứng có thể được kiểm soát hiệu quả. Hãy bắt đầu bằng cách thực hiện bài test trầm cảm để hiểu rõ tình trạng và có phương pháp điều trị phù hợp, giúp người bệnh hướng tới sự ổn định tâm lý.