Theo thống kê từ Bộ Y tế, hội chứng tự ngược đãi bản thân (Self-Harm) đang trở nên ngày càng phổ biến trong độ tuổi vị thành niên tại Việt Nam. Điều đáng lo ngại là đa số các trường hợp không thể chữa trị hoàn toàn. Đây là tình trạng mà người bệnh thường thực hiện các hành vi tự gây tổn hại về cả thể chất và tinh thần. Đối với họ, những hành động này không chỉ không mang lại cảm giác đau đớn mà ngược lại, chúng tạo ra cảm giác thoải mái, giảm bớt đau khổ và căng thẳng. Bài viết này Testtramcam.vn sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về hội chứng tự ngược đãi bản thân, từ định nghĩa, nguyên nhân đến các biện pháp cải thiện và hỗ trợ.
Hội chứng tự ngược đãi bản thân là gì? Dấu hiệu của bệnh trầm cảm
Hội chứng tự ngược đãi bản thân, hay Self-Harm, là một dạng rối loạn tâm thần đặc trưng, xuất hiện thông qua các hành vi tự gây tổn thương về thể chất và tinh thần. Các biểu hiện phổ biến bao gồm việc sử dụng dao, đốt, cào cấu, giật tóc, tự đánh hoặc tát bản thân nhưng thường không hướng đến tự sát. Những hành động này thường là phản ứng tiêu cực để đối phó với sự thất vọng, tức giận và nỗi đau tinh thần không thể giải tỏa.
Ngoài ra, người bệnh thường thể hiện rối loạn cảm xúc và có một số triệu chứng cơ thể. Mặc dù không có ý định tự tử nhưng hành động tự làm đau có thể tăng dần về mức độ, gây ra vấn đề sức khỏe và thậm chí có thể gây tử vong. Hội chứng này ảnh hưởng chủ yếu đến thanh thiếu niên và người trẻ, đặc biệt là nhóm có tính cách cầu toàn, theo đuổi chủ nghĩa hoàn hảo, hay có biểu hiện rối loạn nhân cách, thường phát sinh sau các sự kiện gây chấn thương tâm lý.
Theo các Bác sĩ chuyên khoa Tâm thần, hội chứng tự gây tổn thương cho bản thân thường được xác định thông qua những hành vi tự làm tổn thương cả thể chất và tâm lý. Biểu hiện qua các hành động có độ sâu và tần suất biến động tùy theo từng trường hợp cụ thể. Các hành vi tự tổn thương cơ thể và tâm lý có thể bao gồm:
- Sử dụng dao hoặc vật sắc nhọn để rạch, cắt cổ tay: Bệnh nhân có thể áp dụng các phương tiện này ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, tạo ra những vết sẹo chằng chịt.
- Nhịn ăn: Bệnh nhân nhịn ăn tạo ra tình trạng đói để tự hành hạ bản thân.
- Cào cấu da: Người bệnh cào cấu da dẫn đến việc chảy máu và hình thành sẹo.
- Tự nhổ tóc: Hành vi này có thể gây tổn thương tóc và da đầu.
- Tự đánh và tát bản thân: Người bệnh thường lao đầu vào tường hoặc tự đánh, tát bản thân để giải tỏa cảm xúc tiêu cực.
Các hành vi này không chỉ gây ra tổn thương về thể chất mà còn để lại những hậu quả nghiêm trọng về tâm lý. Người mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân thường không chú ý đến việc tự chăm sóc, gây nguy cơ nhiễm trùng và tạo ra sẹo, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Tâm lý bất ổn, căng thẳng và tức giận liên tục cũng tạo ra khó khăn trong cuộc sống hàng ngày và làm tổn thương mối quan hệ, kể cả với gia đình và bạn bè. Đây được xem là một trong các biểu hiện của bệnh trầm cảm.
Cách cải thiện hội chứng tự ngược đãi bản thân
Biện pháp tự chăm sóc để cải thiện hội chứng tự ngược đãi bản thân tại nhà không chỉ giúp giảm tổn thương về thể chất và tinh thần mà còn ảnh hưởng tích cực đến các khía cạnh khác trong cuộc sống như học vấn, nghề nghiệp và mối quan hệ. Bên cạnh các phương pháp chuyên sâu, bệnh nhân có thể thực hiện những biện pháp hỗ trợ sau để cải thiện triệu chứng:
- Tránh sử dụng rượu, thuốc lá và chất kích thích: Việc loại bỏ những chất này giúp duy trì tâm trạng và sức khỏe tốt hơn.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Người bệnh nên tuân thủ chế độ ăn uống khoa học, kết hợp với việc tập thể dục hàng ngày để cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Thực hành thiền định hàng ngày: Thiền giúp giảm stress, điều chỉnh cảm xúc và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe toàn diện.
- Chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè: Bệnh nhân nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ môi trường xã hội và chơi đùa, trò chuyện với thú cưng để giảm căng thẳng và cảm xúc tiêu cực.
- Vệ sinh và chăm sóc vết thương: Trong trường hợp tự làm tổn thương, người nhà nên đảm bảo vệ sinh và chăm sóc vết thương cho người bệnh để tránh nhiễm trùng và hạn chế tình trạng tổn thương.
Hội chứng tự ngược đãi bản thân là một rối loạn tâm lý thường xuất hiện ở trẻ vị thành niên và người trẻ. Việc thay đổi phương pháp giáo dục và tăng cường quan tâm đối với cảm xúc và suy nghĩ của con cái là biện pháp quan trọng để ngăn chặn và cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả.
Qua những thông tin mà Testtramcam.vn đã tổng hợp, có thể thấy tự ngược đãi bản thân không chỉ là một hành vi tiêu cực gây tổn thương về thể chất mà còn là biểu hiện của những rối loạn tâm lý sâu sắc. Việc nhận biết sớm và can thiệp kịp thời có thể giúp người bệnh cải thiện tình trạng và sống một cuộc sống lành mạnh hơn. Gia đình, nhà trường và xã hội cần chung tay để tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ. Nhằm giúp người trẻ vượt qua khó khăn và xây dựng một tâm lý vững vàng, tránh xa những hành vi tự ngược đãi bản thân.
