Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder) là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Trong đó người mắc có nhận thức một cách vô lý về tầm quan trọng của bản thân. Họ cần và tìm kiếm quá nhiều sự chú ý và muốn mọi người ngưỡng mộ họ. Việc nhận biết và kiểm tra rối loạn nhân cách ái kỷ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và cải thiện tình trạng này. Bài viết dưới đây của Testtramcam.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về rối loạn nhân cách ái kỷ và cách test rối loạn nhân cách ái kỷ hiệu quả.
Rối loạn nhân cách ái kỷ là biểu hiện của trầm cảm? Nguyên nhân, tác hại và phương pháp trị liệu
Người mắc rối loạn ái kỷ (NDP) thường che giấu cảm giác tự ti và bất an bên dưới lớp mặt nạ tự tin, điều này có thể dẫn đến trầm cảm khi họ không nhận được sự tôn trọng và ngưỡng mộ mà họ mong đợi. Sự không chắc chắn về giá trị bản thân kết hợp với việc dễ bị tổn thương trước những lời chỉ trích nhỏ có thể làm gia tăng cảm giác trống rỗng, buồn bã, và các triệu chứng trầm cảm theo thời gian.
Rối loạn nhân cách ái kỷ gây ra các vấn đề trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống, chẳng hạn như các mối quan hệ, công việc, trường học hoặc các vấn đề tài chính. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ nhìn chung có thể không vui và thất vọng khi họ không nhận được sự ưu ái hoặc ngưỡng mộ đặc biệt mà họ tin rằng mình xứng đáng.
Các triệu chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ có thể bao gồm:
- Phản ứng lại những lời chỉ trích bằng sự giận dữ, xấu hổ hoặc sỉ nhục người khác.
- Lợi dụng mọi người để đạt được mục đích của mình.
- Có cảm giác quá coi trọng bản thân.
- Cư xử một cách kiêu ngạo, khoe khoang nhiều và tỏ ra tự phụ.
- Phóng đại thành tích và tài năng bản thân.
- Bị bận tâm bởi những tưởng tượng về thành công, quyền lực, sắc đẹp, trí thông minh hoặc tình yêu lý tưởng.
- Cần sự quan tâm và ngưỡng mộ từ người khác.
- Không quan tâm đến cảm xúc của người khác và ít có khả năng cảm thông.
Rối loạn nhân cách ái kỷ là một tình trạng sức khỏe tâm thần, vì vậy các chuyên gia không chắc chắn chính xác nguyên nhân gây ra bệnh. Các yếu tố chính góp phần dẫn đến rối loạn nhân cách ái kỷ bao gồm:
- Di truyền: Những người mắc rối loạn nhân cách ái kỷ có nhiều khả năng có cha mẹ hoặc người thân mắc bệnh này.
- Quan sát và bắt chước: Trẻ có thể quan sát, bắt chước và học hỏi những đặc điểm cũng như hành vi của những người thân xung quanh và có thể phát triển thành rối loạn nhân cách ái kỷ.
- Trải nghiệm thời thơ ấu tiêu cực: Chấn thương, bị từ chối, bị bỏ rơi và thiếu thốn trong thời thơ ấu đều có thể góp phần phát triển những đặc điểm tự ái.
- Phong cách nuôi dạy con cái: Việc nuông chiều con cái quá mức và cách nuôi dạy bảo vệ quá mức có thể khiến đứa trẻ lớn lên mong đợi và đòi hỏi sự đối xử tương tự mà chúng nhận được từ cha mẹ. Nó cũng có thể khiến con bạn không học được cách điều chỉnh cảm xúc của chính mình, điều này có thể góp phần gây khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc khi mọi thứ không theo ý muốn.
- Tổn thương não: Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ được phát hiện có ít chất xám hơn ở thùy não trước bên trái, phần não liên quan đến sự đồng cảm, điều tiết cảm xúc, lòng trắc ẩn và chức năng nhận thức.
Theo nghiên cứu và thống kê Y học, rối loạn nhân cách ái kỷ ảnh hưởng đến nam nhiều hơn nữ và thường bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc đầu tuổi trưởng thành. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc rối loạn nhân cách ái kỷ bao gồm:
- Từng bị lạm dụng thời thơ ấu;
- Ba mẹ quá bảo vệ con cái;
- Chấn thương não;
- Trong gia đình có người thân mắc các bệnh lý tâm thần như rối loạn lo âu, trầm cảm.
Một số đặc điểm của rối loạn nhân cách ái kỷ cũng giống như các rối loạn nhân cách khác. Ngoài ra, bạn cũng có thể mắc nhiều chứng rối loạn nhân cách cùng một lúc. Điều này có thể làm cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Chẩn đoán rối loạn nhân cách ái kỷ thường bao gồm:
- Các triệu chứng của bạn và cách chúng ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của bạn.
- Khám sức khỏe để đảm bảo bạn không gặp vấn đề về thể chất khác.
- Một đánh giá tâm lý kỹ lưỡng có thể bao gồm việc điền vào bảng câu hỏi.
- Thỏa ít nhất 5 tiêu chí trong tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn nhân cách ái kỷ theo Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5) do Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ xuất bản.
Một số loại trị liệu phổ biến nhất với rối loạn nhân cách ái kỷ bao gồm:
- Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT);
- Trị liệu hành vi nhận thức (CBT);
- Liệu pháp siêu nhận thức;
- Trị liệu nhóm;
- Liệu pháp cặp đôi hoặc gia đình;
Bài test rối loạn nhân cách ái kỷ
Bài test rối loạn nhân cách ái kỷ được thiết kế để đánh giá các đặc điểm và triệu chứng liên quan đến rối loạn này. Một trong những công cụ phổ biến nhất được sử dụng để đánh giá rối loạn nhân cách ái kỷ là Narcissistic Personality Inventory (NPI). Bài test này được phát triển bởi Robert Raskin và Calvin S. Hall vào năm 1979. NPI gồm 40 câu hỏi nhằm đánh giá các khía cạnh khác nhau của rối loạn nhân cách ái kỷ.
Bài test thường được thực hiện bởi các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần. Tuy nhiên, cũng có các phiên bản trực tuyến của bài test này mà người tham gia có thể tự thực hiện. Dù vậy, để có kết quả chính xác và được tư vấn phù hợp, người tham gia nên thực hiện bài test dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia.
Dưới đây là danh sách đầy đủ các câu hỏi trong Narcissistic Personality Inventory (NPI):
- Tôi có tài năng đặc biệt hoặc không.
- Tôi là người lãnh đạo tự nhiên hay tôi là người lãnh đạo tốt.
- Tôi thích nói về bản thân mình hay tôi thích nghe người khác nói về tôi.
- Tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác hay tôi luôn muốn người khác giúp đỡ tôi.
- Tôi thích làm trung tâm của sự chú ý hay tôi thích tránh sự chú ý.
- Tôi có những giấc mơ về thành công lớn hay tôi có những giấc mơ bình thường.
- Tôi có khả năng đạt được mọi thứ mình muốn hay tôi phải làm việc chăm chỉ để đạt được mục tiêu.
- Tôi cảm thấy mình xứng đáng được sự ngưỡng mộ hay tôi cảm thấy bình thường.
- Tôi cảm thấy mình có quyền được đối xử đặc biệt hay tôi không cảm thấy như vậy.
- Tôi thích khi người khác khen ngợi tôi hay tôi thích khi người khác không chú ý đến tôi.
- Tôi có khả năng thuyết phục người khác làm theo ý mình hay tôi không có khả năng này.
- Tôi thường nghĩ mình là người rất quan trọng hay tôi thường không nghĩ như vậy.
- Tôi thích khi mọi người tôn trọng tôi hay tôi không quan tâm đến việc này.
- Tôi thường tự hào về thành tựu của mình hay tôi thường không tự hào về thành tựu của mình.
- Tôi thường cảm thấy mình là người giỏi nhất trong mọi tình huống hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường nghĩ mình là người quan trọng nhất trong nhóm hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thích khi mọi người làm theo ý mình hay tôi không quan tâm đến việc này.
- Tôi thường tự hào về bản thân mình hay tôi không thường tự hào về bản thân mình.
- Tôi thường nghĩ mình xứng đáng được sự ngưỡng mộ hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thường cảm thấy mình là người thông minh nhất hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường nghĩ mình là người đặc biệt hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thích khi người khác khen ngợi tôi hay tôi không thích khi người khác khen ngợi tôi.
- Tôi thích khi mọi người chú ý đến tôi hay tôi không thích khi mọi người chú ý đến tôi.
- Tôi thường cảm thấy mình xứng đáng được sự tôn trọng hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường nghĩ mình là người giỏi nhất hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thường cảm thấy mình là người quan trọng nhất hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường tự hào về thành tựu của mình hay tôi không thường tự hào về thành tựu của mình.
- Tôi thường cảm thấy mình xứng đáng được đối xử đặc biệt hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường nghĩ mình là người thông minh nhất hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thích khi người khác làm theo ý mình hay tôi không thích khi người khác làm theo ý mình.
- Tôi thường tự hào về bản thân mình hay tôi không thường tự hào về bản thân mình.
- Tôi thường nghĩ mình xứng đáng được sự ngưỡng mộ hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thường cảm thấy mình là người giỏi nhất trong mọi tình huống hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường nghĩ mình là người đặc biệt hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thích khi người khác chú ý đến tôi hay tôi không thích khi người khác chú ý đến tôi.
- Tôi thường cảm thấy mình xứng đáng được sự tôn trọng hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thường tự hào về thành tựu của mình hay tôi không thường tự hào về thành tựu của mình.
- Tôi thường nghĩ mình là người giỏi nhất hay tôi không thường nghĩ như vậy.
- Tôi thường cảm thấy mình là người quan trọng nhất trong nhóm hay tôi không thường cảm thấy như vậy.
- Tôi thích khi người khác làm theo ý mình hay tôi không thích khi người khác làm theo ý mình.
Sau khi hoàn thành Narcissistic Personality Inventory (NPI), điểm số được tính dựa trên các câu trả lời của bạn. Mỗi câu hỏi trong NPI có hai lựa chọn, một lựa chọn phản ánh đặc điểm ái kỷ và một lựa chọn không phản ánh đặc điểm này. Bạn sẽ nhận được 1 điểm cho mỗi câu trả lời phản ánh đặc điểm ái kỷ. Tổng điểm của bạn sẽ nằm trong khoảng từ 0 đến 40. Ý nghĩa của kết quả như sau:
- 0-10 điểm: Bạn có ít hoặc không có các đặc điểm của rối loạn nhân cách ái kỷ.
- 11-20 điểm: Bạn có một số đặc điểm ái kỷ nhưng không ở mức độ cao.
- 21-30 điểm: Bạn có nhiều đặc điểm của rối loạn nhân cách ái kỷ. Điều này có thể ảnh hưởng đến cách bạn tương tác với người khác.
- 31-40 điểm: Bạn có rất nhiều đặc điểm của rối loạn nhân cách ái kỷ. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mối quan hệ và cách bạn nhìn nhận bản thân và thế giới.
Bài test rối loạn nhân cách ái kỷ không chỉ giúp xác định sự hiện diện của các triệu chứng mà còn giúp hiểu rõ hơn về cách các triệu chứng này ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Điều này có thể giúp các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp nhất cho từng bệnh nhân.
Qua những thông tin mà Testtramcam.vn đã tổng hợp, có thể thấy rối loạn nhân cách ái kỷ là một tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị sớm. Bài test rối loạn nhân cách ái kỷ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định và đánh giá tình trạng này, giúp các chuyên gia đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp nhất. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của rối loạn nhân cách ái kỷ, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
