Rối loạn cảm xúc hưng cảm, hay còn gọi là mania, là một trong những hội chứng thuộc nhóm rối loạn tâm thần, đặc trưng bởi trạng thái hưng phấn bất thường. Người mắc chứng bệnh này thường trải qua những giai đoạn vui vẻ quá mức, tràn đầy năng lượng, hoạt động nhiều và khó kiểm soát cảm xúc. Trong bài viết này, hãy cùng Testtramcam.vn tìm hiểu chi tiết về rối loạn cảm xúc hưng cảm. Bao gồm các biểu hiện, nguyên nhân và phương pháp điều trị.
Rối loạn cảm xúc hưng cảm là gì? Mối liên hệ với chứng trầm cảm
Hưng cảm (mania) là một trạng thái tâm lý trong đó người bệnh trải qua sự hưng phấn tột độ và thường kéo dài ít nhất một tuần. Những người bị hưng cảm có thể cảm thấy tràn đầy năng lượng, không cần ngủ nhiều, và có xu hướng tham gia vào các hoạt động mạo hiểm hoặc không suy nghĩ đến hậu quả. Hưng cảm không chỉ là một phần của rối loạn lưỡng cực mà còn có thể xuất hiện độc lập. Nó gây ra những biến đổi tâm lý và hành vi đáng kể.
Rối loạn cảm xúc hưng cảm thường được nhận biết qua các biểu hiện tâm lý và hành vi khác thường. Các biểu hiện chính của hưng cảm bao gồm:
- Các Triệu Chứng Về Tâm Trạng: Khi ở trong giai đoạn hưng cảm, người bệnh thường có những thay đổi rõ rệt về tâm trạng. Họ có thể trở nên cực kỳ vui vẻ, phấn khích, và lạc quan một cách quá mức. Một số người thậm chí có thể cảm thấy mình có khả năng đặc biệt hoặc quyền lực, dẫn đến những suy nghĩ hoang tưởng. Tâm trạng hưng cảm có thể thay đổi đột ngột, từ vui vẻ và hứng khởi sang kích động và cáu kỉnh, gây khó khăn cho việc duy trì các mối quan hệ xã hội và công việc hàng ngày.
- Các Triệu Chứng Về Hành Vi: Hành vi của người bệnh trong giai đoạn hưng cảm thường không kiểm soát được. Họ có thể tiêu tiền một cách vô tội vạ, tham gia vào các hoạt động mạo hiểm, hoặc có những quyết định thiếu suy nghĩ. Việc tăng cường hoạt động thể chất là một biểu hiện phổ biến, người bệnh có thể cảm thấy không thể ngồi yên, luôn bồn chồn và cần làm gì đó để tiêu hao năng lượng. Đồng thời, họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ, chỉ ngủ vài giờ mỗi ngày nhưng vẫn cảm thấy tràn đầy năng lượng.
Nguyên nhân chính xác của hưng cảm vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhưng các chuyên gia tin rằng có nhiều yếu tố góp phần vào sự phát triển của nó. Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Nếu trong gia đình có người mắc chứng rối loạn lưỡng cực thì nguy cơ mắc bệnh của các thành viên khác cũng tăng lên. Ngoài ra, sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh trong não cũng được coi là một nguyên nhân chính. Các yếu tố khác bao gồm lạm dụng chất kích thích, mất ngủ thường xuyên, và các vấn đề về sức khỏe tâm lý khác như trầm cảm cũng có thể góp phần vào sự phát triển của hưng cảm.
Phương pháp điều trị rối loạn cảm xúc hưng cảm hiệu quả
Việc điều trị rối loạn cảm xúc hưng cảm thường bao gồm sự kết hợp giữa các phương pháp điều trị y tế và tâm lý. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
- Sử Dụng Thuốc: Thuốc là phương pháp điều trị chính cho rối loạn hưng cảm. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm thuốc chống loạn thần, thuốc ổn định tâm trạng và thuốc chống trầm cảm. Một số loại thuốc như lithium, aripiprazole (Abilify®), quetiapine (Seroquel®) và risperidone (Risperdal®) thường được chỉ định để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.
- Liệu Pháp Tâm Lý: Liệu pháp tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị rối loạn hưng cảm. Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ, hành vi không lành mạnh. Ngoài ra, liệu pháp tâm lý gia đình cũng có thể được áp dụng để hỗ trợ người bệnh và gia đình họ trong quá trình điều trị.
- Phương Pháp Sốc Điện (ECT): Trong những trường hợp nghiêm trọng, phương pháp sốc điện (ECT) có thể được sử dụng. Đây là phương pháp áp dụng điện lực nhẹ lên não để giúp cân bằng hoạt động não bộ. ECT thường được sử dụng khi các phương pháp khác không hiệu quả hoặc khi người bệnh có nguy cơ tự sát cao.
- Thay Đổi Lối Sống: Thay đổi lối sống là một phần không thể thiếu trong việc điều trị rối loạn hưng cảm. Người bệnh cần xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, đủ chất dinh dưỡng và tập luyện thể thao đều đặn. Việc duy trì giấc ngủ đủ và tránh sử dụng các chất kích thích như caffeine, rượu và ma túy cũng rất quan trọng.
- Hỗ Trợ Từ Gia Đình và Bạn Bè: Hỗ trợ từ gia đình và bạn bè là yếu tố quan trọng giúp người bệnh vượt qua rối loạn hưng cảm. Gia đình và bạn bè có thể giúp đỡ người bệnh trong việc tuân thủ liệu trình điều trị, giám sát các triệu chứng và tạo môi trường sống ổn định, không căng thẳng.
Theo đánh giá tổng quan của Testtramcam.vn, rối loạn cảm xúc hưng cảm là một tình trạng tâm thần nghiêm trọng. Nó có thể gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh và gia đình họ. Việc nhận biết sớm các biểu hiện của hưng cảm và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng để giúp người bệnh ổn định tâm trạng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân của bạn có những dấu hiệu của hưng cảm, hãy tìm đến sự hỗ trợ của các chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
